Tăng Kali máu

1. Đại Cương

- Tăng kali máu là một rối loạn điện giải thường gặp trong khoa hồi sức tích cực. Có thể gẫy tử vong nếu không được xử trí kịp thời.

- Kali máu bình thường từ 3,5-5,0mmol/l.Tăng khi kali > 5mmol/l.

2. Chẩn đoán

♦ Chẩn đoán xác định

Dựa vào:

- Dấu hiệu lâm sàng: khi có biểu hiện lâm sàng bệnh nhân đã ờ trong tinh trạng nguy kịch như: loạn nhịp nhanh, rung thất, ngừng tuần hoàn.

- Dấu hiệu trên điện tim:

• Nhẹ: sóng T cao nhọn đối xứng, biên độ > 2/3 sóng R ờ chuyền đạo trước tim.
• Vừa và nặng: khoảng PR kéo dài, sóng p dẹt, QRS giãn rộng, sóng T và QRS thảnh một, dẫn đến ngừng tim.

- Xét nghiệm kali máu > 5mmol/l.

♦ Nguyên nhân thường gặp

-Tăng kali máu do tăng đưa vào:

+ Truyền máu.

+ Truyền hoặc uống kali.

-Tăng kali máu do tăng chuyển từ trong tế bào ra ngoài tế bào:

+ Toan chuyển hóa.

+ Do hủy hoại tế bào (tiêu cơ vân, tan máu, bỏng...).

- Tăng kali máu do giảm bài tiết kali:

• Suy thận.
• Bệnh lí ống thận: toan ống thận typ 4.
• Suy thượng thận.

- Thuốc (lợi tiều giữ kaỉi, ức chế men chuyển, chống viêm không steroid, succinylcholin...).

♦ Chẩn đoán phân biệt VỚI giả tăng kali máu

- Tan máu hoặc thiếu máu khi lấy máu tĩnh mạnh, xét nghiệm sai.

-Tăng tiểu cầu và tăng bạch cầu.

♦ Chẩn đoán mức độ tăng kali máu

Dựa vào tốc độ tăng kali máu và các đấu hiệu nặng trên điện tim.

3. Điều trị

♦ Có biểu hiên xét nghiệm và dấu hiệu tăng kali máu trền điện tim

- Calci clorid 1g tiêm tĩnh mạch trong 2-3 phút. Nếu sóng T không thay đổi có thể lặp tại liều sau 5 phút.

- Furosemid 40-60mg tiêm tĩnh mạnh.

- Natri bicarbonat truyền 45mmoỉ khi pH < 7,1.

- Kayexalat (Resohium) uống 15-30g với 50g Sorbitol.

- 10 Ul insulin nhanh + 125ml glucose 20% truyền trong 30 phút.

- Lọc máu cấp cứu khi điều trị đáp ứng kém với lợi tiểu.

♦ Có biểu hiện xét nghiệm nhưng không có rối loạn trên điện tim

- Furosemid 40-60mg tiêm tĩnh mạnh .

- Kayexalat (Resonium) uống 15-30g với 50g Sorbitol.

- Lọc máu cấp cứu khi điều trị đáp ứng kém với lợi tiểu.

 Theo dõi

- Điện tim liên tục trên monitor. Nếu điện tim không thay đổi làm xét nghiệm kali 2 giờ/lần cho đến khi trở về binh thưởng. Nếu có biến đồi trên điện tim làm xét nghiệm kali ngay.

♦ Tìm và điều trị nguyên nhân

- Lưu ý trong trường hợp toan ceton và tăng áp lực thẩm thấu do đái tháo đường điều trị nguyên nhân là chính.

4. Phòng bệnh

- Thay đổi chế độ ăn ở những bệnh nhân có nguy cơ tăng kali máu.

- Không dùng những thuốc làm nặng tình trạng tăng kali máu.

-Những bệnh nhân chạy thận nhân tạo chu kì cần tuân thủ đúng lịch chạy thận. 

Trích nguồn: Hướng dẫn chuẩn đoán và điều trị bệnh nội khoa bệnh viện Bạch Mai